Орто туруу-бараан дойдуга олоҕу билиэхпититтэн Ийэни сүрэхпитигэр, дууһабытыгар иҥэринэн, киһи буолан кэллэхпит. Бу ийэлэртэн биирдэстэринэн нэһилиэкпит улахан дьиэ кэргэнин Далбар Хотуна, туруу үлэһит, нэһилиэгин үлэтэ, олоҕо инникилээх буолуутугар ис сүрэҕиттэн кыһаллар, олохтоох сэбиэт дьокутаата, көхтөөх общественник Марина Степановна Пахомова буолар.
1954 с. сэтинньи 6 күнүгэр хоһооҥҥо хоһуллубут Сиинэ үрэҕин Дирээнин түөлбэтигэр, бөдөҥсүйбүт «Ленин» аатынан холкуос хоһуун үлэһиттэрин Прасковья Степановна Парфенова, Степан Николаевич Константинов дьиэ кэргэнигэр бастакы оҕонон күн сирин көрбүтэ.
Марина Степановна ийэтин, аҕатын такайыытынан, олоххо киэҥ көрүүлээх кырдьаҕас эбэлэрин, эһэлэрин тапталларынан улааппыта. 1962 с. Дьиикимдэ 8 кылаастаах оскуолатыгар үөрэнэ киирбитэ. Үөрэҕэр кыһамньылаах, волейболга, сүүрүүгэ, хайыһарга күүстээх спортсменка, сайынын бастыҥ отчут, ыанньыксыт этэ. Ону бэлиэтии көрөн, оскуола дириэктэрэ С.Ф.Филиппов, оччотооҕу Сойууска Аҕа дойду сэриитин сылларыгар герой буолбут куораттарга барарга мэктиэлээбитэ. Ол айан Марина олоҕун биир умнуллубат бэлиэ түгэнинэн буолбута.
1972 с. Бэрдьигэстээх орто оскуолатын үөрэнэн бүтэрбитэ уонна хомсомуол ыҥырыытынан Мытаахха ыанньыксыттаабыта.
1973 с. маҥнайгы тапталларыгар уйдаран, Солоҕон нэһилиэгин Пахомовтарыттан хаан тардыылаах, Степан Романович Пахомовтыын ыал буолаллар. Эдэр ыаллар бастаан Бэрдьигэстээх сэлиэнньэтигэр олороллор, утуу-субуу 3 уол, 1 кыыс оҕолоноллор.
Ыал аҕата Степан Романович оройуоҥҥа тутуунан күүскэ дьарыктанар, Саха сиригэр үчүгэй үлэлээҕинэн биллэр МСО-ҕа үлэлии киирэр. Бэриллибит үлэтигэр эппиэтинэстээхтик сыһыаннаһар, үлэһиттэр ортолоругар салайар дьоҕурдааҕын бэлиэтии көрөннөр, оройуон үрдүкү салалтата Бэрдьигэстээх отделениетыгар биригэдьииринэн мэктиэлиир, онтон Марина С.П.Данилов аатынан орто оскуолаҕа химия, биология кабинетыгар лаборанынан үлэлиир.
1980 с. «Горнай» сопхуос дириэктэрэ П.П.Бурнашов көҕүлээһининэн, Дьиикимдэ бөһүөлэгэ киин уһаайбанан буолар. Эдэр ыаллар Пахомовтар Мытаахха олохсуйардыы быһаарынан, көһөн кэлэллэр. Мытаах нэһилиэгэ сайдарын туһугар үлэ үөһүгэр түһэннэр, дьиэ туттан, хаһаайыстыба тэринэн, нэһилиэк биир сис ыала дэтэн олороллор.
Мытаахха кэлэн, аҕатынан оройуоҥҥа холкуоһу, тутуу тэрилтэтин сатабыллаахтык салайан, оройуонун дьонун-сэргэтин убаастабылын дьоһуннук ылбыт, «Бочуот Знага» уордьаннаах эһэтин Роман Степанович Пахомов толору аатын ылбыт кыра уол Арамаан күн сирин көрөр.
Дьиикимдэ бөһүөлэгэр элбэх саҥалыы тутуулар баралларыгар бэйэлэрин кылааттарын киллэрсибиттэрэ. С.Р.Пахомовы сэбиэт бэрэссэдээтэлинэн быыбардааннар, үлэ саҥа сүүрээннэрин киллэриигэ күүскэ үлэлээбитэ, онтон Марина Степановна сельсовет сэкирэтээринэн, «Горнай» сопхуоска парткабинет сэбиэдиссэйинэн, кэлин диспетчэринэн үлэлиир. Далбар Хотуммут анаммыт үлэтигэр толоругаһынан, ирдэбиллээҕинэн, кыһамньылааҕынан нэһилиэгин дьонугар үтүө тылынан ахтыллар.
1991 с. Сойуус эстэр. Урукку олохпут оҥкуллара тосту уларыйаннар, Сэбиэскэй саҕанааҕы тэрилтэлэр олоччу эстэннэр, үгүс киһи үлэтэ суох хааланнар, муммут кус оҕолорун курдук буола түһэллэр. Маныаха Марина Степановна кэргэнинээн оройуоҥҥа биир бастакынан ас-үөл, таҥас, тэрил көрүҥнэригэр урбаанньытынан үлэлииллэр. Оччотооҕу кэмнэр ыарахаттарыттан, уустуктарыттан иҥнибэккэ, таһаарыылаахтык үлэлии сырыттахтарына, 1998 с. Мытаах нэһилиэгин баһылыгынан талыллар. Степан Романович биэс сыл нэһилиэк баһылыгынан үлэлээбит кэмнэригэр, нэһилиэкпит СӨ-гэр тыа хаһаайыстыбатын салааларыгар бастыҥ үлэлээҕинэн биллибитэ, оччотооҕу кэмҥэ собуоттан саҥа оҥоһуллубут МТЗ тыраахтарынан наҕараадаламмыта. Хомойуох иһин, өссө даҕаны таһаарыылаахтык үлэлиэхтээх баһылыкпыт 2004 с. олохтон соһуччу туораабыта. Онно ыал ийэтэ оҕолор үлэҕэ, үөрэххэ, дьиэ кэргэҥҥэ саҥа атахтарыгар туран эрдэхтэринэ булгуруйбат бөҕө санаатынан улахан ыал олоҕун моһуоратын, бэйэтин илиитигэр кытаанахтык ылан, олоҕу инники диэки кимэллээхтик салайан кэллэҕэ. Оҕолор бары бэйэлэригэр сөптөөх үлэни буланнар, айымньылаахтык үлэлии сылдьаллар, уолаттар ыал буолан, оҕолонон, ийэлэригэр минньигэс сиэннэри бэлэхтээннэр, «Эбээ» дэттилэр.
Марина Степановна 10-тан тахса сыл олохтоох спортивнай саала дириэктэринэн үлэлээн, нэһилиэгэр спорт араас хайысхаларыгар тэрээһиннэри, актыыбы, дьаһалтаны кытта сүбэлэһэн ыытан, олохтоохторго улахан сэргэхсийиини таһаарбытын үтүө тылынан ахтабыт. Ол курдук икки төгүл СӨ ыытыллыбыт «Спорт – тыа сиригэр» спортивнай спартакиадаҕа бэйэтин бөлөхпүтүгэр кыайыылаах буолбуппут. Онно 1 мөл. солк. спорка аналлаах тэриллэринэн хааччынарга мэктиэ сурук ылан, билигин спортивнай саалабыт толору хааччыллан туруутугар Марина Степановна кылаата улахан. Кини үлэлиир сылларыгар улууска ыытыллар күрэхтэһиилэргэ нэһилиэк бириистээх миэстэлэртэн түспэтэ, маныаха спортивнай саала дириэктэрэ тэрийэр дьоҕурун, дьону түмэр кыахтааҕын толору көрдөрбүтэ.
Кини 30-тан тахса сыл нэһилиэк сэбиэтин дьокутаата, 20 сыл улууска, Саха сиригэр бастыҥ үлэлээҕинэн биллэр «Далбар Хотун» бэтэрээннэр ырыа ансаамбылын салайааччыта, өр сылларга нэһилиэктээҕи бэтэрээн, дьахтар сэбиэтин чилиэнэ уо.д.а. Марина Степановна үтүө санаатынан, сүбэтинэн дьоҥҥо-сэргэҕэ мэлдьи көмөлөһөр.
Марина Степановна «Медаль материнства» II степенинэн, 3 төгүл «Бүтүн Арассыыйатааҕы нэһилиэнньэни чуолкайдааһыҥҥа көхтөөх кыттыытын иһин», «Улуус сайдыытыгар кылаатын иһин», «СӨ-гэр спорт сайдыытыгар өҥөтүн иһин», «Кыайыы 70 сылыгар бэтэрээн хамсааһынын көхтөөх активыгар» бэлиэлэринэн, СӨ «Гражданскай килбиэн», «СӨ физическай култуураҕа уонна спортка туйгуна» бэлиэлэр, ону таһынан улууска ыытыллыбыт тыа сиригэр спорт сайдыытын сатабыллаах салайааччыта аакка лауреат, 2008 с. нэһилиэгэр «Сыл бастыҥ тэрилтэтин салайааччыта» ааты ылбыта. Бу барыта — Марина Степановна улууһун, нэһилиэгин дьоно-сэргэтэ кини дьоһун олоҕунан, үлэтинэн киэн туттуутун туоһулууллар.
Николай Осипов,
РФ Суруналыыстарын сойууһун чилиэнэ, СӨ «Ыччат политикатыгар туйгуна».