Бу сыллар тухары “Туллукчаана” уһуйаан оҕо аймаҕы иитиигэ сүҥкэн үлэни оҥорон, бар дьон махталын ылан кэллэ. Олох хаамыытынан, кэм ирдэбилинэн тэҥҥэ хаамсан саҥаттан саҥа, сонунтан сонун идеялары, бырайыактары үлэҕэ киллэрэн, дьоһун көрдөрүүлэри, чаҕылхай кыайыылары ситиһэр. “Туллукчаана” уһуйааҥҥа уопсайа 27 үлэһиттээх, онтон 11 педагог. Сэбиэдиссэйинэн эдэр, эрчимнээх салайааччы А.Д.Никаноров үлэлиир.
Хас биирдии иитээччи үлэтигэр туспа суолу-ииһи тайанан, сатабылын, дьоҕурун туһанан үлэлиир. Ол биллэн турар, сырдык саҕахтары саҕар, оҕону иитиигэ үтүө холобур буолар. “Туллукчаана” уһуйаан араас хайысханан ситимнээхтик, айымньылаахтык үлэлии-хамсыы олорор.
Ол курдук, уһуйаан саҥа, интэриэһинэй бырайыактарын туһунан кылгастык сырдатабыт. Ааспыт үлэ, үөрэх сылыттан саҕалаан уһуйааҥҥа “Уон саамай сүрүн ситиһиилэр” бырайыак үлэлиир. Манна сыл түмүгүнэн чаҕылхай ситиһиилэри ситиспит үлэһиттэр, төрөппүттэр (дьиэ кэргэн), иитиллээччилэр киирэллэр.
“Уон саамай сүрүн сонун” бырайыакка уһуйаан иһинэн ыытыллыбыт улахан тэрээһиннэр, бэлиэ күннэр, акциялар ыйыллаллар.
“Бастыҥ иитиллээччилэр” бырайыак бэйэтин тула ситиһиилээх оҕо аймаҕы мунньар. Чуолаан, араас күрэстэргэ, олимпиадаларга, чинчийэр үлэлэргэ, улуус, өрөспүүбүлүкэ, Россия таһымнаах күрэстэргэ үрдүк көрдөрүүлээхтэр бэлиэтэнэллэр.
Ити курдук, сонун бырайыактары олоххо киллэриинэн эрэ буолбакка, тарҕатыынан, уопут атастаһыытынан эмиэ утумнаахтык дьарыгыраллар. Оҕону иитиигэ саҥалыы көрүүлээх, педагогиканы, психологияны саҥа кэмҥэ сатабыллаахтык туттар иитээччилэр бааллара уһуйаан инники сайдыытыгар төһүү күүс буолар. 2023 с. Өрөспүүбүлүкэтээҕи методическай күнү, «Социальнай кыттыһыы (партнерство)-үөрэх эйгэтигэр ситиһии мэктиэтэ» диэн улуус семинарын үрдүк таһымҥа ыыппыттара да ону мэктиэлиир. Кэбээйи, Амма улуустарын педагогтарын кытта уопут атастаһыыта, сылын аайы ыытыллар педагогическай дьаарбаҥкаҕа кыттыы-бу барыта сатабыллаах салайааччы уонна көхтөөх кэлэктиип үлэтин түмүгэ буоларын көрдөрөр. Иитээччитэ Л.В.Артахинова Москваҕа стажировкаҕа баран үөрэнэн, биллиилээх лектордар семинардарыгар кыттыыны ылбыта. Маны сэргэ, кини Сетунь салаатын “ №1448 оскуола” уһуйаанын кытта уопут атастаһан, элбэҕи билэн-көрөн кэлбитэ кэрэхсэбиллээх.
Иитээччилэр өр сылларга утумнаахтык үлэлээбит үлэлэрэ, саҥа методикалара үрдүк кэрэхсэбили ылар. Ол курдук, С.А.Новгородов аатынан “Айар” национальнай кинигэ кыһата ыытар “Сыл бастыҥнара-2023” тэрээһинигэр уһуйаан иитээччилэрэ Т.М.Эверстова, С.И.Скрыбыкина оҥорбут оҕону сайыннарар “ Саха эйгэтэ” лотуо оонньуулара “Бастыҥ оонньотор, сайыннарар таһаарыы” анал ааты ылбыта. Иитээччи Л.В.Артахинова “Мир на ладошке” диэн ааттаах альбом таһаатртарбыта. Бу альбом аныгы технологияны туһанан айыллыбыт буолан Саха сирин устунан виртуальнай экскурсияны оҥорор. Эмиэ биир сонун төрөөбүт тылы сайыннарыыга аналлаах үлэ ааптара А.М.Брусенина “Ситимнээх сэһэнньит”, “Кустук” бырайыактара үтүө түмүктэрдээх. “Сир симэҕэ” бөлөх “Развитие нравственно-патриотического воспитания детей дошкольного возраста в различных видах деятельности посредством национального регионального компонента” бырагыраама чэрчитинэн үс көрүҥ бырайыактары үлэлэтэр (“Мин дьиэ кэргэним”, “Мин уһуйааным”, “ Мин улууһум”). ону тэҥэ “Сардаана” мода устуудьуйатын. “Күн бытархайа” (сал. М.К.Артахинова) үрдүк таһымнаах куоҥкурустарга мэлдьи чаҕылхай ситиһиилэри көрдөрөр. Ааспыт үөрэх дьылыгар “Праздник танца, красоты и грации”, “Таланты Евразии” интернациональнай үҥкүү куоҥкуруһугар I истиэпэннээх лауреат үрдүк аатын ылбыттара.
“Туллукчаана” оҕо сайдар киинэ араас тэрилтэлэри кытта ыкса ситимнээхтик үлэлэһэр. Ол курдук, улуустааҕы “Үлэ күүһэ” хаһыат, “Сахабэчээт” тэрилтэ, “УлусМедиа” сетевой таһаарыы, Дьокуускайдааҕы “Айар” национальнай кинигэ кыһата, ХЭТ “Кэрэ” хампаанньа, “Утум ситимэ” нэһилиэк иһинээҕи меценатскай хамсааһын социальнай партнер быһыытынан бииргэ үлэлэһэллэрэ көдьүүстээх суол буолар.
Бу курдук, олохтоохтук дьаһанан олорор Одуну нэһилиэгин биир тутаах тэрилтэтэ “Туллукчаана” оҕо сайдар киинэ инникитин да үгүс ситиһиилэрдээх, сонун хамсааһыннардаах, бырайыактардаах буоларыгар баҕарыаҕыҥ. Оҕо туһугар- кэскил туһугар үүнэ-сайда, чэчирии турдун. Түгэнинэн туһанан, үбүлүөйдээх сылгытынан итии-истиҥ эҕэрдэ буолуохтун!
Мария Андреева