Ураты буочардаах хоһоонньут

Бу күннэргэ куйаар ситиминэн «Алыптаах вальс» диэн гитара доҕуһуолунан уол ырыата тарҕанан, дьон сэҥээриитин ылла. Хомоҕой тыллаах ырыа тылын ааптара биир дойдулаахпыт, Солоҕон нэһилиэгин төрүт олохтооҕо, ураты буочардаах хоһоонньут,  «Айар тылым ыллыга» диэн хоһоон хомуурунньугун ааптара Николай Захаров буолар.

Кини аан бастаан оскуолаҕа бэһис кылааска үөрэнэ сылдьан, хоһоон суруйан холоммут.

– Дойдубар Өрт аҕыс кылаастаах оскуолатыгар саха тылын уонна литературатын учуутала Александр Тарасов салайар «Кэскил» литературнай куруһуогар биир бастыҥ юнкор буолан, Бүтүн Россиятааҕы «Орленок» пионерскай лааҕырга барар чиэскэ тиксибитим.

 

Хоһоон суруйуунан анаан-минээн дьарыгырбаппын, ол эрэн иэйии киирдэҕинэ тыллар хоһоон буолан кутуллаллар. Хоһооннорбун аан бастаан дьиэ кэргэним, чугас дьонум сыаналыыллар, истэллэр.

 

Эдьиийим Любовь Захарова «Алыптаах вальс» диэн хоһооммун олус кэрэхсээн, батсаабынан Илья Константинов-Илгиэн диэн ырыа матыыбын айааччыга ыытан, хоһоонум ырыа буолан көттө. Иккис ырыа буолбут хоһоонум «Мин дойдум Солоҕон» быйыл төрөөбүт дойдум 115 сыллаах үбүлүөйүн көрсө матыыптанан таҕыста. Бу айар куттаах уол матыыбыгар, толоруутугар ырыаларым иккиэн ылланаллар. Онон эдьиийим күндү бэлэхтэрэ буолаллар. Дьиэ кэргэним бэлэҕэ инэн бүппэт.

 

Аны ааспыт сайын 60 сааспын бэлиэтиир киэһэбэр кэргэним Августина Захарова оҕолорбутунаан, сиэннэри кытта хоһооннорбун түмэн, «Айар тылым ыллыга» диэн кинигэни бэчээттэтэн, соһуччу кэрэ бэлэх оҥорбуттара. Бу курдук, бастакы кинигэм күн сирин көрбүтэ, – диэн махтанан туран үөрүүтүн үллэһиннэ.

Кини хоһоонноро айылҕа кэрэтин, олох муударай лоскуйдарын кэпсииллэр. Николай Захаров кэргэнинээн Августина Михайловналыын «Элеганс» диэн бальнай үҥкүү бөлөҕөр сөбүлээн дьарыктаналлар. Бэйэтэ хоһуйарыныы «биир тэҥник, нарыннык хамсанан,вальска эргийэн, үҥкүүлээн бараллар…оргууйдук дьол кыымыгар куустараллар».

 

 

Николай Захаров

Алыптаах вальс
Алыптаах муусука тыаһыгар уйдаран
Саалаҕа пааралар сиэттиһэн киирэллэр,
Биир тэҥник, нарыннык хамсанан
Вальска эргийэн, үҥкүүлээн бараллар.

Бу кэрэ түгэҥҥэ умнуллар барыта
Эдэрдии эрчимиҥ эргиллэр эйиэхэ,
Дууһаны толорор иэйиигэ куустаран
Кынаттаах кэриэтэ көтөҕүн үҥкүүгэ…

Хараҕы сымнатар имигэс хамсаныы,
Сүрэҕи эппэтэр тэтимнээх эргийии,
Чэпчэки үктэнии, тэҥинэн тэлээрии,
Сөбүлүүр дьарыкпыт бу намчы үҥкүү.

Мин дойдум Солоҕон

Үтүөкэн мин дойдум Солоҕон
Үгүс дьон үүммүтэ бу сиртэн,
Үөрүүлээх, өрөгөй сылгынан
Эҕэрдэ соргулаах Солоҕон!

   Тапталлаах мин дойдум Солоҕон
Туохха да биэрбэппин эйигин,
Бэс чагда сибиэһэй салгыҥҥын,
Сэбирдэх суугунуур чараҥҥын.

Кэнчээри ыччаппыт кэскилэ
Үйэттэн үйэҕэ салҕаныа,
Дойдубут сайдыытын олуга
Дьон-сэргэ түмсүүтэ буолуоҕа.

Тапталлаах мин дойдум Солоҕон
Туохха да биэрбэппин эйигин,
Бэс чагда сибиэһэй салгыҥҥын,
Сэбирдэх суугунуур чараҥҥын.

Уруйдаах бу күҥҥэ бар дьонум
Умнумуох өбүгэ ситимин,
Хас сүрэх аайытын иҥиэхтин
Төрөөбүт дойдуга тапталбыт!

Тапталлаах мин дойдум Солоҕон
Туохха да биэрбэппин эйигин,
Бэс чагда сибиэһэй салгыҥҥын,
Сэбирдэх суугунуур чараҥҥын.

 

Нина Сутакова